Jinsi ya Kuanzisha Kampuni

Kuanzisha kampuni rasmi ni hatua muhimu katika safari ya mafanikio ya biashara yoyote. Ikiwa unataka kufanya biashara kisheria, kupata mikopo, kushiriki zabuni au kujenga uaminifu wa wateja, basi ni lazima kuanzisha kampuni iliyosajiliwa na BRELA. Katika makala hii, utajifunza kwa undani jinsi ya kuanzisha kampuni Tanzania kwa kutumia mfumo wa mtandao wa BRELA – ORS.

Faida za Kuanzisha Kampuni Rasmi

• Uhalali wa kisheria: Unatambulika kama taasisi halali.
• Kulinda jina la biashara: Hakuna mtu mwingine ataruhusiwa kulitumia.
• Kupata mikopo ya kibenki: Benki zinahitaji usajili wa kampuni.
• Uwezo wa kushiriki zabuni: Serikali na mashirika huruhusu kampuni zenye usajili tu.
• Uaminifu kutoka kwa wateja na washirika wa kibiashara.

Aina za Kampuni Unazoweza Kuanzisha

1. Kampuni Binafsi (Private Company Limited by Shares)
2. Kampuni ya Umma (Public Company)
3. Kampuni Isiyo ya Kibiashara (Company Limited by Guarantee – NGOs)
4. Jina la Biashara (Business Name) – kwa biashara ndogondogo

Jinsi ya Kuanzisha Kampuni – Hatua kwa Hatua

Hatua ya 1: Chagua Aina ya Kampuni

Amua kama unahitaji kampuni binafsi, ya umma au jina la biashara, kulingana na ukubwa wa biashara yako na mpango wa muda mrefu.

Hatua ya 2: Andaa Taarifa Muhimu

Utaandaa taarifa zifuatazo:

• Majina ya wamiliki/washirika
• Anwani ya kampuni (Physical na Postal)
• Aina ya biashara
• Mtaji wa kampuni (Share Capital)
• Idadi ya hisa na mgao wake
• Muundo wa Mkataba wa Kampuni (Memorandum and Articles of Association)

Hatua ya 3: Fungua Akaunti kwenye Mfumo wa ORS

1. Tembelea tovuti ya BRELA: https://ors.brela.go.tz
2. Bonyeza “Register” na jaza taarifa zako
3. Thibitisha usajili kupitia email
4. Ingia kwenye akaunti yako

Hatua ya 4: Omba Jina la Kampuni

• Tafuta jina la kampuni unalotaka kutumia
• Hakikisha halijachukuliwa
• Omba jina hilo liwekwe pending (reservation)
• Litawekwa pending kwa siku 60

Hatua ya 5: Jaza Fomu za Usajili

• Ingiza taarifa za kampuni yako kwenye mfumo
• Ambatanisha nyaraka kama:
  • Nakala ya NIDA ya wamiliki
  • Mkataba wa kampuni (Memorandum & Articles)
  • Fomu za maelezo ya wakurugenzi (Form 14a, 14b)

Hatua ya 6: Lipia Ada za Usajili

• Mfumo utakupatia control number
• Lipa kwa njia ya M-Pesa, TigoPesa, Airtel Money au benki (NMB, CRDB)
• Ada hutegemea aina ya kampuni na mtaji (kuanzia TZS 125,000+)

Hatua ya 7: Pakua Cheti cha Usajili

Mara baada ya malipo na nyaraka kukubalika:

• Utaweza kupakua Certificate of Incorporation (cheti rasmi cha usajili)
• Hii ni hati ya kuthibitisha kuwa kampuni yako imesajiliwa kisheria

Baada ya Kusajili Kampuni, Fanya Haya:

1. Pata TIN Number kutoka TRA (mtandaoni au ofisini)
2. Fungua akaunti ya benki ya kampuni
3. Jisajili na NSSF, OSHA na WCF kulingana na sekta
4. Tafuta leseni ya biashara kutoka halmashauri yako
5. Tayarisha mfumo wa kihasibu (accounting) kwa ajili ya kodi

Jinsi ya kuanzisha kampuni Tanzania sasa ni rahisi kuliko hapo awali kwa sababu ya mfumo wa mtandao wa BRELA. Ukifuata hatua hizi kwa ufasaha, unaweza kuwa mmiliki halali wa kampuni yako ndani ya siku chache tu. Usichelewe – anza safari ya kuwa mjasiriamali wa kweli leo.

Mapendekezo ya Mhariri:

• Gharama za kusajili Kampuni BRELA
• Kuangalia usajili wa Kampuni BRELA