Kama unafikiria kuanzisha biashara au kampuni rasmi nchini Tanzania, hatua ya kwanza ni kusajili kampuni yako kupitia BRELA (Business Registrations and Licensing Agency). Ili kuepuka usumbufu na gharama zisizotarajiwa, ni muhimu kufahamu gharama za kusajili kampuni BRELA mapema. Makala hii inaeleza kwa kina ada za usajili, mchakato wake na vidokezo muhimu vya kuzingatia kwa mwaka 2025.
Aina za Kampuni Unazoweza Kusajili BRELA
Kabla ya kuangalia gharama, elewa aina kuu za kampuni unazoweza kusajili:
- Kampuni Binafsi (Private Company Limited by Shares)
- Kampuni ya Umma (Public Company)
- Kampuni Isiyo ya Kibiashara (Company Limited by Guarantee – NGOs)
- Jina la Biashara (Business Name)
Kila aina ina gharama tofauti kulingana na ukubwa wa mtaji na aina ya uendeshaji.
Gharama za Kusajili Kampuni BRELA – 2025
🔹 1. Kampuni Binafsi (Private Company Ltd)
| Kipengele | Gharama (TZS) |
|---|---|
| Ada ya usajili | 95,000 |
| Ada ya jina la kampuni | 20,000 |
| Ada ya fomu (Form 14b, 14a) | 5,000 – 10,000 |
| Stamp duty (Mkataba wa Kampuni) | 10,000 |
| Jumla ya Kawaida | 125,000+ |
NB: Ikiwa mtaji wa kampuni unazidi TZS 1,000,000, unaweza kulipa ada ya ziada ya asilimia 0.4% ya mtaji unaozidi TZS 1M.
2. Kampuni ya Umma (Public Company)
- Ada ya usajili huanza kutoka TZS 260,000+ kutegemea mtaji na aina ya kampuni
- Hii ni kwa sababu kampuni ya umma huwa na mtaji mkubwa na wamiliki wengi.
3. Kampuni Isiyo ya Kibiashara (NGO / Guarantee)
- Ada ya jina: TZS 20,000
- Ada ya usajili: TZS 95,000
- Gharama ya stamp duty: TZS 10,000
- Jumla ya makadirio: TZS 125,000+
4. Jina la Biashara (Business Name Registration)
| Kipengele | Gharama (TZS) |
|---|---|
| Ada ya jina la biashara | 20,000 |
| Ada ya usajili ya jina | 45,000 |
| Jumla | 65,000 |
Aina hii ya usajili ni rahisi na inafaa kwa biashara ndogondogo kama maduka, saluni, nk.
Jinsi ya Kulipa Gharama za Usajili BRELA
- Tembelea tovuti ya https://ors.brela.go.tz
- Jisajili au ingia kwenye akaunti yako
- Jaza taarifa za kampuni na uombe jina
- Mfumo utakuonyesha control number ya malipo
- Lipa kupitia TIGO Pesa, M-Pesa, Airtel Money au Benki (NMB/CRDB)
- Endelea na hatua nyingine baada ya kuthibitisha malipo
Gharama za kusajili kampuni BRELA si kubwa ukilinganisha na faida ya kuwa na biashara rasmi. Kuwa na kampuni iliyosajiliwa kunakupa uaminifu, upatikanaji wa mikopo, zabuni za serikali, na kulinda jina lako kisheria. Kwa mwaka 2025, ada za usajili zimewekwa kwa uwazi kupitia mfumo wa mtandao (ORS), hivyo ni rahisi kufuatilia na kulipa popote ulipo.
Mapendekezo ya Mhariri:
